Ếch òn là đặc sản mùa mưa độc đáo của Bình Thuận, nổi bật với hương vị dân dã, ngọt thịt, dai mềm. Thưởng thức món ếch òn hấp, nướng, nấu lá me… là cách tuyệt vời để cảm nhận hồn quê mộc mạc nơi miền Trung nắng gió.
Hương đồng gió nội gói trọn trong những món ăn
Khi những cơn mưa đầu mùa trút xuống vùng đất Hàm Tân – Bình Thuận, cũng là lúc đồng ruộng, khe suối rộn ràng tiếng kêu râm ran của những chú ếch đồng non. Người dân địa phương gọi chúng bằng một cái tên đầy thân thương: ếch òn – loài ếch nhỏ bụng tròn, da mịn, thịt mềm và ngọt lịm.
Ếch òn là loài động vật lưỡng cư, sống trong đồng ruộng hay dưới chân núi – nơi có những miếng đất cát tơi xốp. Thức ăn ưa thích của chúng là mối cánh và các loài côn trùng bay thấp.
Tên gọi “ếch òn” xuất phát từ chính tiếng kêu gọi bạn tình của nó. Loài ếch này không kêu “ộp ộp” như bình thường mà phát ra âm thanh “òn ếch”, kéo dài cả đêm lẫn ngày và vang vọng khắp không gian. Chúng không kêu riêng lẻ mà cất tiếng kêu đồng thanh. Đây cũng là tín hiệu để người săn ếch biết chắc nơi có ếch òn tồn tại.
Ếch òn “rộ” chừng nửa tháng thì ít dần. Năm nào mưa càng to, càng lâu thì ếch òn càng xuất hiện nhiều. Không ít người dân địa phương đã tranh thủ cơ hội hiếm hoi để kiếm thêm thu nhập bằng việc bắt và bán ếch. Còn đối với du khách phương xa, việc bắt ếch òn sau cơn mưa thực sự là trải nghiệm rất thú vị.
Không lạ gì khi ai từng ghé Hàm Tân vào mùa mưa đều được rỉ tai nhau: “Nhớ ăn thử món ếch òn nghen, chứ để lỡ mùa rồi là tiếc lắm!”. Mộc mạc, dân dã, không màu mè, nhưng ếch òn Hàm Tân lại mang trong mình tinh túy của ẩm thực quê hương – nơi vị ngọt thiên nhiên hoà quyện cùng bàn tay khéo léo của người dân miền Trung nắng gió.Không chỉ có một loại, ếch òn còn được chia thành hai dòng đặc sắc: ếch òn đá và ếch òn quê – mỗi loại mang một nét riêng, một hương vị riêng khiến thực khách phải nhớ mãi.
Sau món ăn vùng quê là cả một câu chuyện ẩm thực
Ếch òn không phải là món ăn mới, cũng không phải cao lương mỹ vị. Nhưng chính cái đơn sơ, dân dã ấy lại làm nên một phần hồn quê không thể thiếu của người Hàm Tân. Cứ vào độ tháng 6 đến tháng 9, khi nước tràn đồng, cỏ lúa mơn mởn, cũng là lúc người dân xách đèn pin, xô nhựa đi soi ếch vào đêm. Ếch òn khi ấy chưa trưởng thành, da còn bóng mướt, bụng ỏng tròn trịa – là lúc thịt ngon và ngọt nhất.
Không cần cầu kỳ chế biến, chỉ cần nướng mọi với chút muối ớt, hay xào sả ớt đậm đà là đã có món ăn làm “hao cơm” đến ngỡ ngàng. Ngày xưa, ếch òn là món ăn chống đói, là “đặc sản bất đắc dĩ” trong những ngày mưa dài. Nhưng giờ đây, nó trở thành món ngon khó kiếm, chỉ có theo mùa, và ngày càng được săn đón trong thực đơn của các nhà hàng vùng biển. Món ăn ấy không chỉ ngon, mà còn là ký ức, là nét văn hoá đặc trưng của miền quê Bình Thuận – mộc mạc, chân thành và giàu bản sắc.
Ếch òn có mấy loại? Hương vị như thế nào?
Nếu bạn nghĩ ếch òn chỉ có một loại thì sẽ bất ngờ khi biết rằng món đặc sản này chia làm hai “phiên bản” riêng biệt – mỗi loại mang một hương vị, một câu chuyện riêng. Người sành ăn khi về Hàm Tân thường phân biệt rất rõ: ếch òn đá và ếch òn quê – giống như một cặp anh em nhưng không ai giống ai!
Ếch òn đá – mộc mạc mà đậm đà
Ếch òn đá sống ở những khe suối, chân núi quanh vùng La Gi – Hàm Tân, nơi nước chảy trong mát và đá sỏi trập trùng. Vì môi trường sống khắc nghiệt hơn, chúng có vóc dáng nhỏ nhắn, da sậm màu, ít mỡ, thịt săn chắc hơn rõ rệt. Mỗi con ếch bắt được là cả một công sức của người thợ đi rừng, lội suối ban đêm. Chính vì thế, ếch òn đá hiếm hơn, giá cũng nhỉnh hơn – nhưng đổi lại, vị ngọt đậm, độ dai vừa phải và hậu vị béo nhẹ tự nhiên khiến ai nếm rồi đều trầm trồ. Món ngon “chân ái” cho loại ếch này chính là nướng mọi với muối ớt, hoặc chiên giòn để giữ trọn độ ngọt và săn chắc trong từng thớ thịt.
Ếch òn quê – Mềm mại, thấm đẫm vị đồng ruộng
Ngược lại, ếch òn quê là “cư dân ruộng lúa” đúng nghĩa – sống ở mương nước, đám cỏ quanh các cánh đồng trũng. Loại này thân mềm, bụng to, da sáng màu hơn và dễ bắt hơn.
Thịt ếch òn quê mềm, béo nhẹ, thơm ngọt, rất thích hợp với các món xào, nấu. Mỗi lần đi soi, người dân có thể bắt được hàng chục con – dễ chế biến, giá hợp lý, nên là nguyên liệu quen thuộc trong bữa cơm hằng ngày của người Hàm Tân.
Dù là ếch đá hay ếch quê, cả hai đều góp phần làm nên một bản hoà ca ẩm thực đồng quê trọn vẹn vị và tình.
Những món ngon từ ếch òn – Chạm vị giác, thức cảm xúc
Ếch òn hấp – Giữ trọn vị ngọt thanh
Đây là cách chế biến đơn giản nhưng giúp cảm nhận rõ nhất vị ngọt tự nhiên của ếch òn. Ếch được làm sạch, ướp nhẹ với gừng, hành tím, chút muối rồi đem hấp cách thuỷ. Khi mở nắp, hơi nóng bốc lên thơm lừng, từng miếng thịt mềm mọng, thấm vị gừng cay nhẹ, ngọt thanh từ trong ra ngoài.
Món này thường được chấm cùng nước mắm tỏi ớt hoặc muối tiêu chanh – rất thích hợp cho bữa cơm gia đình ấm cúng, nhẹ bụng.
Ếch òn nướng – Đậm đà, thơm lừng khói bếp
Khác với kiểu nướng mọi truyền thống, ếch òn ở đây có thể được ướp thêm sa tế, mật ong hoặc lá chanh băm nhuyễn rồi mới đem nướng trên than hồng. Lớp da vàng bóng, hơi cháy cạnh, thơm ngậy mùi lá rừng và gia vị.
Vừa xé miếng thịt ra là thấy nước thịt sánh lại, cay nhẹ và béo thơm lan toả nơi đầu lưỡi. Món này cực kỳ “hợp gu” với tiết trời mưa se lạnh của vùng đất Hàm Tân
Ếch òn nấu lá me – Chua dịu, thanh mát
Món ăn dân dã nhưng khiến thực khách bất ngờ bởi hương vị đậm chất quê. Lá me non được giã nhẹ, cho vào nồi nước sôi cùng ếch đã xào sơ, thêm vài lát ớt hiểm, cà chua và hành tím. Nước dùng có vị chua thanh, hậu ngọt, miếng ếch mềm, thơm tự nhiên, rất bắt cơm. Món này ăn kèm bún hoặc cơm trắng, thêm chén mắm ớt là đủ lay động tâm hồn những ai mê ẩm thực miền quê.
Sau khi đã nghe qua câu chuyện dân dã và hương vị hấp dẫn của ếch òn, chắc hẳn bạn đang tự hỏi: “Vậy ăn ở đâu mới đúng vị?”. Nếu có dịp ghé Hàm Tân – Bình Thuận, bạn đừng bỏ qua Nhà hàng Trương Yến Garden, một địa điểm lý tưởng để trải nghiệm ẩm thực đặc sản địa phương trong không gian xanh mát và gần gũi với thiên nhiên.
Nằm giữa khung cảnh yên bình của vùng quê Hàm Tân, Trương Yến Garden không chỉ là một nhà hàng – đó còn là một khu vườn ẩm thực mộc mạc, nơi thực khách có thể thư giãn, hít hà mùi đất trời sau cơn mưa và thưởng thức những món ăn đậm chất miền Trung.
Tại đây, ếch òn được chế biến tươi mỗi ngày từ nguồn nguyên liệu do người dân địa phương cung cấp. Tùy theo mùa và sản lượng, nhà hàng phục vụ nhiều món hấp dẫn như:
- Ếch òn đá nướng tha hồng – giữ trọn hương vị nguyên bản, thơm phức mùi than hồng.
- Ếch òn xào sả ớt – cay nồng, đậm đà vị đồng quê.
- Cháo ếch òn – thanh đạm, thích hợp cho bữa tối nhẹ nhàng.
- Ếch òn nấu lá me
Không chỉ có món ếch, Trương Yến Garden còn nổi tiếng với nhiều món ăn dân dã khác như gà ta nướng lá chanh, lẩu cá bóp, rau rừng chấm kho quẹt… Tất cả được bày trí đẹp mắt, nguyên liệu tươi ngon, mang lại cảm giác thật – sạch – ngon đúng nghĩa.
Nếu đi theo nhóm hoặc gia đình, bạn có thể chọn không gian ngoài trời thoáng đãng, ngồi dưới tán cây xanh, nghe tiếng chim hót và thưởng thức món ngon trong một trải nghiệm ẩm thực khó quên.
Thực đơn đặc sản nhà hàng Trương Yến Nhấp xem